Zonder cynisme kan worden gesteld dat Iser Koeperman is gestopt met dammen. Altijd als mensen hem vroegen wanneer hij zou stoppen, was Koepermans standaardantwoord: Als ik dood ga'. Gisteren was dat moment aangebroken; de zevenvoudig wereldkampioen op 83-jarige leeftijd overleedin zijn woonplaats Boston in de Verenigde Staten. Een markante denksporter is heengegaan.
Koeperman was van oorsprong een Oekraïener, die werd geboren in de hoofdstad Kiev. Hij was verscheidene keren kampioen van de Sovjet-Unie, het land dat hij in 1977 verliet om zich te vestigen in de Verenigde Staten.
Kort voor zijn vertrek had Koeperman door een bevriende schoenmaker een gat in zijn schoenzool laten maken om een medaille met briljant mee te smokkelen. Omdat zijn moeder haar angst voor de ontdekking ervan had uitgesproken, besloot hij op de valreep de schoenen te ruilen met die van zijn broer. Bij de controle werden zijn schoenen inderdaad gecheckt en zelfs aan stukken gescheurd. Toen hij protesteerde tegen een vervolg van zijn reis op kousenvoeten, repliceerde een douanier: Vraag maar een paar schoenen van de mensen die je uitzwaaien. Dat werden dus de schoenen van zijn broer.
Nadat hij 1965 de Europese titel had veroverd, werd Koeperman in 1958 in Den Haag voor het eerst wereldkampioen. Hij was destijds de eerste Sovjet-dammer die naar het westen kwam. In de periode tot en met 1974 zou hij nog zes keer de wereldtitel opeisen. Altijd in tweekampen, met uitzondering van de titel in 1974, die hem na afgelasting in de schoot werd geworpen. Als wereldkampioen werd Koeperman alleen overtroffen door Aleksej Tzjizjov uit Rusland, die in totaal tien titels veroverde.
Hoewel Koeperman als een groot dammer te boek staat en alom respect heeft afgedwongen als schrijver van talrijke boeken, was hij niet onomstreden. Koeperman had de naam tuk te zijn op geld en zou zowel partijen als tweekampen hebben verkocht.
De geplande tweekamp om de wereldtitel in 1980 tegen de Nederlander Harm Wiersma zou daar een voorbeeld van zijn. Koeperman trok zich een maand voor aanvang terug, nadat de organisatoren en Wiersma niet zouden zijn ingegaan op Koepermans aanbod in ruil voor zijn afgesproken gage van 20.000 gulden op voorhand afstand van de titel te doen.
Ex-wereldkampioen Ton Sijbrands noemde Koeperman gisteravond tegenover het persbureau ANP een bijzonder energiek mens. Hij was vanaf eind jaren vijftig tot eind jaren zestig een wereldtopper. Zijn grote kracht lag in het spelen van tweekampen, zo won hij ook zijn wereldtitels. Hij werd nooit wereldkampioen door het winnen van een toernooi. Maar over zijn klasse bestaat geen enkele twijfel.
Sijbrands roemde ook Koepermans activiteiten als damschrijver. Hij schreef enorm veel, vooral over tactieken. Ik ben zelf met het boek onder de titel Strategie groot geworden.
Koeperman was tot op hoge leeftijd actief. Hij speelde in 2002 nog tweetoernooien in Nederland en vorig jaar nam hij nog deel aan de Pan-Amerikaanse kampioenschappen.
Koeperman was na zijn emigratie naar Amerika onder meer actief in de Nederlandse clubcompetitie. Zo speelde hij in 1979 voor een club in Lent, die destijds door eenjarige sponsoring in staat was topspelers als Koeperman aan te trekken.
