Genieten van Sjtsjogoljev

Volklkskrant, 8 september 1990

Hier de spectaculaire partij die Sitsjogoljew in de slotronde van het Turkstra-toernooi 1968 tegen de latere wereldkampioen Gantwarg speelde. Dankzij deze zege, de tweede pas van de in totaal zeven overwinningen (tegenover drie nederlagen) die Sitsjogoljew in de loop der jaren op Gantwarg zou boeken, schreef hij Leeuwarden 1968 - zij het na toepassing van het SB-systeem - op zijn naam.

Gantwarg - Sitsjogoljew, Turkstra-1968 1.32-28 20-25 2.38-32 15-20 3.31-27 10-15 4.43-38 5-10 5.37-31 20-24 6.41-37 15-20 7.49-43 10-15 8.34-29 In het Suikertoernooi 1971 zou Gantwarg hier tegen dezelfde tegenstander voor 8.27-22 18x27 9.31x22 kiezen. 8… 17-22 9.28x17 12x21 10.40-34 7-12 11.45-40 1-7 12.50-45 21-26 13.47-41 4-10 Wellicht zal Gantwarg het min of meer afgedwongen 13.4-10 als een succesje hebben beschouwd Maar Sitsjogoljew heeft wel vaker laten zien dat hij geen bezwaar heeft tegen een hekstelling met drie stukken op de lange diagonaal. 14.27-22 18x27 15.31x22 12-17.Met schijf 46 op 47 ontstond dezelfde positie in een partij tussen Oscar Verpoest (wit) en Piet Roozenburg, Belgie-Nederland 1954. Toen ging het verder met 15… 16-21 16.32-27 21x32 17.37x28 12-17 18.41-37 17-21. Zie ook het slotartikel van Roozenburg’s serie "Hoofdlijnen van het klassieke spel" in het maandblad Dammen van mei 1986. 16.32-28 17-21 17.37-31 26x37 18.41x32 21-26 19.36-31 26x37 20.42x31?! Gantwarg behandelt het ontstane speltype extreem agressief. Toch is de tekstzet niet helemaal onspeelbaar.

20… 7-12 21.46-41? Maar hierna kan wit niet meer aan (materiaal)verlies ontkomen. Aangewezen was daarom 21. 48-42 Anders dan na 21.46 -41 is zwart dan nauwelijks gebaat bij het scherpe 21… 12-17?! 22. 42-37 8-12 23.46-41 enz., zodat 21… 12-18 22.31-26 en 24.28-23 enz. het meest plausibele vervolg lijkt.

21… 12-17! 22.41-37 8-12 23.48-42 3-8!

(diagram) Dit lijkt inderdaad nauwkeuriger dan 23… 2-8, waarop had kunnen volgen 24. 31-26 16-21?! (veel beter is 24… 12-18) 25.37-31 (zonder vrees voor 25… 21-27? en 26… 11-16 enz.) 12-18 26.31-27 11-16 27.22*11 6*17 28.35-30!

(de inleiding tot een tactische wending die we kennen uit de partij Valneris-Hans Jansen, Ned-USSR 1988)24*35 29.29-23! 18*29 30. 34*23 17-22 (anders 31.27-22) 31.26*17 22*31 32.23-18! 13*11 33.32-27 31*22 34.28*6 met een doorbraak voor twee stukken.

Het grote voordeel van de tekstzet is dat zwart in deze zelfde variant een extra mogelijkheid heeft dankzij het feit dat er nog een schijf op veld 2 staat: 26…18-23!! (maar niet te snel 26…19-23?? enz. wegens een tegencombinatie naar 3) 27.27*7 2*11 28.29*18 19-23 29.28* 30 17*48 met winst.

24.32-27 17-21! 25.38-32 21-26?! 26.43-38?!

Een merkwaardig, in zekere zin zelfs onbegrijpelijk moment. Wit kon hier immers via 26.22-18! 12*23 27.29*18 13*22 28.27*18 aan al zijn problemen een einde maken en -vermoedelijk - zelfs heel goed spel krijgen. En dat terwijl zwart met 25… 12-18 (waarop 26. 31-26? niet gaat vanwege de dreigende damzet naar 47 of 48 en daarna pas 26… 21-26 het partij verloop had kunnen afdwingen is het echt honderd procent zeker dat de samenstellers van het partijenboekje de notatie destijds wel goed hebben overgenomen?

26.12-18!

Nu is voor zwart alles weer in orde. Met nog een bord vol stukken moet wit een schijf geven!

27.35-30 24x35 28.28-23 19x17 29.29-24 20x29 30.34x3

Ook na 30.34*21 26*17 31.27-21 16*36 32.37-31 36*27 33.32*3 13-18 34.3-26 2-8 en 38…9-13 enz. komt wit materiaal achter.

30… 15-20 31.3x21 26x17 32.31-26 17-21 33.26x17 11x31 34.37x26 13-18 35.32-27 14-19 36.38-32 20-24 37.42-38 9-13 38.33-28 10-14 39.28-22 24-30 40.22-17 18-23 41.39-33 13-18 42.44-39 35x44 43.39x50 30-34 44.33-28 23-29 45.50-44 25-30 46.28-22 18-23 47.17-12 30-35 48.44-39 34x43 49.38x49 35-40 50.45x34 29x40 51.22-18 40-45 52.18x29 45-50 Wit geeft het op.