Sorteer commentaar op invoerdatum, nieuwste eerst
 13-05-2020  Hanco Elenbaas:
Rob Clerc over zijn eerste leermeester Baba Sy,
in De Gelderlander van 20 september 1997:
https://imgur.com/RnXpLz9

Clerc: "Dat Baba Sy in 1960 geen wereldkampioen werd is voornamelijk te wijten aan onderhavige partij."
PDN     Diagram 1
Rob Clerc: "Wit is overspeeld. Het makkelijkste is nu 13-18, 8-13 en na 30-24x24, 4-10-15, maar ook in de partij blijft de witte positie rampzalig." 27. ... 13-18 28. 38x29 08-13 29. 30-24 19x30 30. 35x24 04-10
 13-05-2020  Gerrit Draaisma:
PDN     Diagram 2
30. ... 04-10! (en wit staat verloren. Met de partijzet krijgt wit de kans om de korte vleugel te fatsoeneren en remise te halen.)
 13-05-2020  Hanco Elenbaas:
Dank je Gerrit. Dat is ook gesignaleerd door Slawa en Ton.

Analyse Ton Sijbrands, voor zijn boek over Baba Sy uit 1989:
https://imgur.com/a/3cDcog0
Ton Sijbrands, 26 oktober 1996

Een bijzondere brief uit Parijs

De afgelopen 25 à 30 jaar heb ik heel wat brieven mogen ontvangen waarop de predikaten 'opmerkelijk' dan wel 'merkwaardig' van toepassing waren. Maar het epistel dat ik anderhalve week geleden ontving, is op afstand het meest zonderlinge dat mij ooit onder ogen is gekomen.
Zo wekte het - om te beginnen - mijn verbazing dat de brief, hoewel afkomstig uit Parijs en ondertekend door iemand met een onmiskenbaar Franse voor- en achternaam, niet in het Frans maar in (overigens voortreffelijk) Engels is gesteld. Wie wel eens een Fransman met de Engelse taal heeft horen worstelen, beseft dat we hier sowieso al met een klein linguïstisch mirakel te maken hebben.   

Maar bovenal is het de strekking van de brief die mij versteld deed staan. In de eerste alinea, waarin de schrijver zich presenteert als verzamelaar van boeken en tijdschriften inzake (ik citeer) 'schaken, go, Japans -, Chinees - en Koreaans schaken èn alle variëteiten van dammen', wordt de geadresseerde op ongekend ruimhartige wijze gecomplimenteerd. Mijn briefschrijver, die elke maandag in Parijs de Volkskrant koopt om de damrubriek te lezen ('met mijn zeer beperkte maar groeiende kennis van het Nederlands'), zwaait mij zo ongebreideld veel lof toe dat er slechts één conclusie mogelijk is: hier moet een Afrikaan aan het woord zijn!

Die indruk lijkt te worden bevestigd door het slot van de brief. Omdat daarin de overstap naar de speltechniek wordt gemaakt, ben ik zo vrij de voorlaatste alinea (vrijwel) integraal voor u over te nemen:
'Mijn derde vraag heeft betrekking op pagina 38 van uw meesterwerk over Baba Sy, in het bijzonder op zijn beroemde partij tegen Sjtsjogoljev (uit het WK 1960 - TS), die Baba Sy had kunnen winnen maar waaruit hij niet meer dan remise haalde (...) In zowel uw voorwoord als bij de partij zelf gaat u uitvoerig in op het historische belang van de partij (...)
'Ik heb werkelijk van dit boek genoten, en dan vooral van deze partij. Maar ik stond perplex toen ik merkte dat u, de grondigste analysator in het hele universum, die letterlijk - zoals dat wel genoemd wordt - ''de onderste steen boven'' pleegt te halen, ervoor gekozen had het slot van de partij (na 27...6-11?) af te doen met het verwarrende commentaar: Wat Baba in de partij doet, moet eveneens ruimschoots winnen, maar kennelijk heeft hij in het verdere verloop een fout gemaakt (...).
'U geeft dan de rest van de zetten die leidden tot de tragische ontknoping van wat een sensationele en historische overwinning had moeten zijn, een overwinning immers die Baba Sy de wereldtitel zou hebben bezorgd. En u doet dat zonder uw toegewijde lezers duidelijk te maken wat nu precies de fout was die Baba Sy maakte nà zijn ongelukkige 27e zet, die - in uw eigen woorden - weliswaar niet de beste was, maar desondanks nog steeds had moeten winnen, ''ruimschoots'' nog wel!
'In alle nederigheid meen ik daarom te mogen stellen dat u aan uw lezers verplicht was de latere fout (of desnoods fouten) te onthullen die uiteindelijk fataal zou(den) blijken. U zou mij daarom een grote dienst bewijzen als u de partij nogmaals onder de loep zou willen nemen (...) en mij uw persoonlijke visie zou willen geven inzake de fout (of fouten) die maakte(n) dat de overwinning onze dierbare Baba Sy uiteindelijk door de vingers glipte.'

Nu is het schromelijk overdreven te menen dat Baba Sy, die in de eindrangschikking slechts één punt minder had dan Sjtsjogoljev, wereldkampioen was geworden wanneer hij het (eerste) onderlinge duel van Sjtsjogoljev zou hebben gewonnen. Dat soort redeneringen gaan misschien op wanneer het partijen uit de laatste ronde of althans de slotfase van een toernooi betreft. Maar daar was in dit geval geen sprake van. Sjtsjogoljev - Baba Sy werd immers al in de tiende ronde gespeeld, op een moment dat het (dubbelrondige) toernooi, dat in totaal liefst 26 ronden telde, nog niet eens op de helft was! Maar afgezien daarvan heeft mijn briefschrijver, met zijn in fluweel verpakte kritiek, groot gelijk. Hoewel het Groot Baba Sy Boek allerminst een grondig analyseboek pretendeert te zijn (de term 'meesterwerk' moet ik dan ook beslist van de hand wijzen), had ik natuurlijk best de moeite kunnen nemen mij óók in het tweede gedeelte van Sjtsjogoljev - Baba Sy te verdiepen.

Dat heb ik de afgelopen week alsnog gedaan, maar het resultaat is nauwelijks om over naar Parijs te schrijven. Of men zou het als verrassend moeten ervaren dat de stand géén winst meer blijkt te bevatten (ìk heb althans niets concreets meer gevonden) vanaf het moment dat zwart die schijnbaar zo veelbelovende klaverblad-opsluiting 26,31,36/37,41,42,47 heeft ingenomen. Maar oordeelt u zèlf.

Sjtsjogoljev - Baba Sy
(WK 1960)


1.32-28 19-23 2.28x19 14x23 3.35-30 10-14 4.33-29 14-19 5.40-35 20-24 6.29x20 15x24 7.38-33 5-10 8.44-40 10-14 9.42-38 17-22 10.50-44 12-17 11.48-42 7-12 12.31-26 1-7 13.37-31 22-28 14.33x22 18x27 15.31x22 17x28 16.41-37 11-17 17.46-41(?)

Sjtsjogoljev zet de partij veel te provocerend op.

17...7-11 18.30-25 17-21! 19.26x17 12x21! 20.34-30 21-26 21.39-34 24-29! 22.44-39 16-21 23.38-32 11-16!!

Zie diagram 1

Prachtig gespeeld. Baba Sy weerlegt de dreiging 24.25-20 en 25.30-24 door 25...19x30!, 26...23-29!, 27...26-31, 28...16-21 en 29...13-18 met winnende dam op 46.

24.36-31 29-33! 25.49-44 21-27!

De arme Sjtsjogoljev, die niet met schijf 31 mag nemen wegens een vernietigende damzet naar 50, wordt volledig overspeeld.

26.32x21 16x36 27.43-38 6-11(?)

Zoals in het Groot Baba Sy Boek wordt aangegeven, had 27...13-18! 28.38x29 8-13 29.30-24 19x30 30.35x24 4-10! op z'n minst schijfwinst opgeleverd, bij voorbeeld 31.40-35 10-15 32.44-40 6-11 33.35-30 11-17 34.39-33 (wat anders?) 28x39 35.34x43 23x34 36.40x29 18-23! 37.29x18 13x22 gevolgd door 38...14-20 enz. +.

28.38x18 13x22 29.30-24 19x30 30.35x24 11-17(?)

En hier was 30...4-10!, door Sjtsjogoljev aanbevolen in diens vertederende autobiografietje Van Nieuweling tot Kampioen, opnieuw goed geweest voor de winst.

31.34-30 14-19 32.24x13 9x18 33.40-34 8-13 34.45-40

Zie diagram 2

34...22-27?!

Ik durf er mijn handen niet voor in het vuur te steken, maar voor zover ik heb kunnen nagaan is de opstelling met 22-27-31, hoe kansrijk die er op het eerste gezicht ook moge uitzien, nìet toereikend voor de winst. Daarentegen had de infiltratie in het hart van de witte verdediging (34...28-33! 35.39x28 22x33 of eerst 34...13-19 35.40-35 en dan pas 35...28-33! enz.) naar mijn mening wèl tot het gewenste doel geleid.
Ofschoon ik mij bewust ben van het gevaar een nieuwe storm van protest over mij af te roepen, geef ik het slot van deze veelbewogen partij zonder verder commentaar: de varianten waarop het zojuist geformuleerde stellingsoordeel stoelt, lenen zich niet echt voor publieke consumptie.

35.40-35 27-31 36.44-40 2-8 37.39-33 28x39 38.34x43 13-19 39.30-24 19x30 40.35x24 8-13 41.25-20 3-9 42.40-34 18-23 43.34-30

Zie diagram 3

43...23-28 44.43-38 13-18 45.30-25 17-21 46.20-15 9-14 47.25-20 14x25 48.24-19 25-30 49.19-14 30-34 50.14-10 34-40 51.10-5 40-44 52.5x16 44-50 53.16-2 18-23 54.2-35 50-6
Remise.