- Add a (analytical) remark
- How do I add a variation applet (NL)?
- Embed Youtube-film
- Rules for comments
 | 21-07-2020 Hanco Elenbaas: |
Ton Sijbrands, 12 oktober 2002:
Herinneringen aan een groot strateeg
Een paar maanden geleden was ik op bezoek bij een voormalige redacteur van deze krant. Anders dan ondergetekende, die - géén bewuste of 'principiële' keuze overigens - nog altijd van internet verstoken is, was hij wél aangesloten op de wereldwijde tamtam....
Maar voordat wij samen achter zijn computer plaatsnamen, vertelde mijn gastheer mij wie er in Jakoetsk zoal meespeelden. Mijn hart veerde op toen hij de naam 'Metsjanski' noemde. Dat moest natuurlijk 'Misjtsjanski' zijn, ging het ogenblikkelijk door mij heen: was Misjtsjanski's naam (Misjtsjanski had daar tegenover mij zelfs wel eens zijn beklag over gedaan) in de Nederlandse dam-pers niet jarenlang verhaspeld?
De vreugde bleek helaas van korte duur. Mijn vroegere steun en toeverlaat bij de Volkskrant had niet 'Metsjanski' maar 'Getmanski' bedoeld. (Of misschien hij had dat ook wel gewoon gezegd: na 35 jaar concerten van Cuby & The Blizzards te hebben bijgewoond en - vooral - de bas-tonen van Herman Deinum over mij heen te hebben gekregen, is het gehoor niet meer wat het geweest is.)
Het zou eigenlijk ook te mooi zijn geweest om waar te zijn. Want de kans dat Nicolai Misjtsjanski ooit nog op hoog niveau zal uitkomen moet, afgaande op de verhalen van hen die Misjtsjanski recentelijk nog als toeschouwer bij (Russische) damtoernooien hebben meegemaakt, zo goed als nihil worden beschouwd. Niet dat Misjtsjanski er de leeftijd niet meer voor zou hebben: het voormalige Oekraïense wonderkind kan momenteel nog niet veel ouder dan een jaar of 47 zijn. Maar het leven, in het bijzonder de drank die daar voor nogal wat inwoners van de Sovjet-Unie (1917-1991) onlosmakelijk mee verbonden is, schijnt zijn tol te hebben geëist. En dat is eeuwig zonde.
Misjtsjanski, de tweevoudige (1980 en 1985) kampioen van de Sovjet-Unie die ooit zelfs als een potentiële kandidaat voor de wereldtitel gold (in het WK-toernooi van Bamako 1980 eindigde hij, achter Gantwarg, op de met Wiersma gedeelde tweede plaats), was namelijk een buitengewoon sterk strateeg die, dankzij een superieure techniek, mindere goden hardhandig van het bord mepte dan wel een pijnlijk langzame dood liet sterven. (Talloos zijn de praktijkvoorbeelden waarin zijn tegenstanders het wél tot een eindspel brachten maar dan alsnog moesten capituleren omdat de oppositie of het tempo precies in Misjtsjanski's voordeel bleek te werken!) Maar dat niet alleen. Want als hij het op zijn heupen had (en dat is allerminst een overbodige toevoeging: enige ambitie leek hem vreemd, getuige het grote aantal salonremises dat hij eveneens produceerde), dan kon Misjtsjanski ook de prachtigste partijen spelen. Daarvan hieronder twee voorbeelden.
De eerste partij stamt uit het Sovjet-Russische titeltoernooi van 1988, dat in een gezamenlijke overwinning voor Tsjizjov en Baljakin eindigde. Tegenstander is de geduchte Alexander Presman, die alweer enige tijd in Apeldoorn woont en voor de plaatselijke sterrenformatie uitkomt.
Presman-Misjtsjanski (kamp. USSR 1988)
1.33-29 19-23 2.35-30 20-25 3.40-35 14-20 4.38-33 16-21 5.42-38 21-26
Verklaart zich op voorhand bereid de rol van verdediger c.q. omsingelaar op zich te nemen.
6.44-40 10-14 7.32-28 23x32 8.37x28 26x37 9.41x32 17-21 10.36-31 21-26 11.50-44
Hier wordt ook wel het agressieve 11.47-42 26x37 12.42x31 gedaan.
11...26x37 12.32x41 11-17 13.41-37 6-11 14.46-41 17-21 15.41-36 11-17 16.38-32 21-27(!) 17.32x21 17x26 18.43-38 14-19!?
Dwingt de tegenstander kleur te bekennen.
19.30-24 19x30 20.35x24 12-17 21.37-32 8-12 22.36-31 26x37 23.32x41 7-11 24.41-37 17-21 25.48-43 11-17 26.28-23 9-14 27.38-32 1-7 28.33-28 3-8 29.40-35
Wit moest vooral met 29...4-10 rekening houden. Met zijn volgende zet elimineert Misjtsjanski de vereenvoudigende mogelijkheid 30.34-30 en 31.29x40:
29...14-19(!) 30.23x14 20x9 31.28-23 21-26 32.39-33 17-22!
Zonder de geringste vrees voor 33.32-28?? 4-10! +. En op 33.43-38? zou de damzet 33...13-19! en 34...22-28 de beslissing brengen. Dus:
33.44-39 22-28! 34.33x22 18x38 35.43x32 5-10!
Vlecht de dreiging 36...10-14, 37...26-31! en 38...13-19 + in de stand. Presmans reactie lijkt volmaakt logisch maar had - achteraf bezien - misschien beter door 47-41-36 vervangen kunnen worden.
36.39-33?! 10-14! 37.33-28 12-17!
Gaat met nieuwe tactische dreigingen werken.
38.32-27?
De beslissende fout, al was dat met het blote oog nauwelijks te zien.
38...7-11!
Op weg naar veld 16. Die opmars kan wit niet stuiten met 39.27-21? wegens 39...26-31!! gevolgd door 41...13-19! met winnende doorbraak.
39.49-43 11-16!
Zie diagram 1 Er dreigt nu 40...17-21! 41.37-32 13-19! 42.24x13 9x18!! annex 43...2-7/4-10 en 44...15x31 met schijf- en partijwinst. Maar de werkelijke pointe van het zwarte spel schuilt in de combinatie die het wit onmogelijk maakt 40.43-38? te spelen (of, twee zetten terug, met 47 naar 38 op te rukken): 40...16-21!!, 41...17-21! en opnieuw 42...13-19 en 43...9x18 enz. +.
40.47-42 17-21! 41.27-22
Er is niet beter.
41...13-19!!
Variaties op een thema.
42.24x13 9x27 43.28-22 27x18 44.23x3 21-27 45.3x20 15x33
Alleen door op de 39ste zet de 'opmars' van 49 naar 40 in te zetten, had wit deze spelgang kunnen overleven. Maar in dat geval had Misjtsjanski de zaken natuurlijk weer heel anders aangepakt, misschien wel door eerst schijf 25 te geven en dan pas 42...13-19 en 43...9x27 te spelen.
46.43-38 27-31 47.38x29 31-36 48.29-24 26-31 49.37x26 36-41 50.34-29 25-30
Wit geeft het op. De super-romantische omsingelingspartij die Misjtsjanski acht jaar eerder in het kampioenschap van de Oekraïne van een zekere Boetljar won, een duel waarin het verschil-in-ontwikkeling op een gegeven moment zelfs tot 14(!!) tempi ten gunste(?) van Boetljar opliep, geef ik zonder technisch commentaar.
Boetljar-Misjtsjanski (kamp. Oekraïne 1980)
1.34-29 19-23 2.40-34 14-19 3.33-28 17-21 4.38-33 21-26 5.42-38 11-17 6.45-40 20-25 7.50-45 6-11 8.47-42 1-6 9.35-30 19-24 10.30x19 23x14 11.31-27 14-20 12.28-22 17x28 13.32x23 11-17 14.34-30 25x34 15.39x30 17-21 16.30-24 21x32 17.37x28 10-14 18.36-31 26x37 19.41x32 20-25 20.43-39 7-11 21.40-34 11-17 22.45-40 14-20 23.42-37 17-21 24.46-41 6-11 25.48-43 11-17 26.40-35 4-10 27.34-30 25x34 28.39x30 20-25 29.44-39 25x34 30.39x30 18-22 31.43-39 13-18 32.23-19 9-13 33.41-36 2-7 34.28-23 21-27 35.32x21 17x26 36.30-25 7-11 37.35-30 11-17 38.25-20 17-21
Zie diagram 2
39.30-25?! 12-17!! 40.23x12 26-31!! 41.36x9 3x41 42.12x3 21-26 43.3x21 26x17
Wit geeft het op.
Herinneringen aan een groot strateeg
Een paar maanden geleden was ik op bezoek bij een voormalige redacteur van deze krant. Anders dan ondergetekende, die - géén bewuste of 'principiële' keuze overigens - nog altijd van internet verstoken is, was hij wél aangesloten op de wereldwijde tamtam....
Maar voordat wij samen achter zijn computer plaatsnamen, vertelde mijn gastheer mij wie er in Jakoetsk zoal meespeelden. Mijn hart veerde op toen hij de naam 'Metsjanski' noemde. Dat moest natuurlijk 'Misjtsjanski' zijn, ging het ogenblikkelijk door mij heen: was Misjtsjanski's naam (Misjtsjanski had daar tegenover mij zelfs wel eens zijn beklag over gedaan) in de Nederlandse dam-pers niet jarenlang verhaspeld?
De vreugde bleek helaas van korte duur. Mijn vroegere steun en toeverlaat bij de Volkskrant had niet 'Metsjanski' maar 'Getmanski' bedoeld. (Of misschien hij had dat ook wel gewoon gezegd: na 35 jaar concerten van Cuby & The Blizzards te hebben bijgewoond en - vooral - de bas-tonen van Herman Deinum over mij heen te hebben gekregen, is het gehoor niet meer wat het geweest is.)
Het zou eigenlijk ook te mooi zijn geweest om waar te zijn. Want de kans dat Nicolai Misjtsjanski ooit nog op hoog niveau zal uitkomen moet, afgaande op de verhalen van hen die Misjtsjanski recentelijk nog als toeschouwer bij (Russische) damtoernooien hebben meegemaakt, zo goed als nihil worden beschouwd. Niet dat Misjtsjanski er de leeftijd niet meer voor zou hebben: het voormalige Oekraïense wonderkind kan momenteel nog niet veel ouder dan een jaar of 47 zijn. Maar het leven, in het bijzonder de drank die daar voor nogal wat inwoners van de Sovjet-Unie (1917-1991) onlosmakelijk mee verbonden is, schijnt zijn tol te hebben geëist. En dat is eeuwig zonde.
Misjtsjanski, de tweevoudige (1980 en 1985) kampioen van de Sovjet-Unie die ooit zelfs als een potentiële kandidaat voor de wereldtitel gold (in het WK-toernooi van Bamako 1980 eindigde hij, achter Gantwarg, op de met Wiersma gedeelde tweede plaats), was namelijk een buitengewoon sterk strateeg die, dankzij een superieure techniek, mindere goden hardhandig van het bord mepte dan wel een pijnlijk langzame dood liet sterven. (Talloos zijn de praktijkvoorbeelden waarin zijn tegenstanders het wél tot een eindspel brachten maar dan alsnog moesten capituleren omdat de oppositie of het tempo precies in Misjtsjanski's voordeel bleek te werken!) Maar dat niet alleen. Want als hij het op zijn heupen had (en dat is allerminst een overbodige toevoeging: enige ambitie leek hem vreemd, getuige het grote aantal salonremises dat hij eveneens produceerde), dan kon Misjtsjanski ook de prachtigste partijen spelen. Daarvan hieronder twee voorbeelden.
De eerste partij stamt uit het Sovjet-Russische titeltoernooi van 1988, dat in een gezamenlijke overwinning voor Tsjizjov en Baljakin eindigde. Tegenstander is de geduchte Alexander Presman, die alweer enige tijd in Apeldoorn woont en voor de plaatselijke sterrenformatie uitkomt.
Presman-Misjtsjanski (kamp. USSR 1988)
1.33-29 19-23 2.35-30 20-25 3.40-35 14-20 4.38-33 16-21 5.42-38 21-26
Verklaart zich op voorhand bereid de rol van verdediger c.q. omsingelaar op zich te nemen.
6.44-40 10-14 7.32-28 23x32 8.37x28 26x37 9.41x32 17-21 10.36-31 21-26 11.50-44
Hier wordt ook wel het agressieve 11.47-42 26x37 12.42x31 gedaan.
11...26x37 12.32x41 11-17 13.41-37 6-11 14.46-41 17-21 15.41-36 11-17 16.38-32 21-27(!) 17.32x21 17x26 18.43-38 14-19!?
Dwingt de tegenstander kleur te bekennen.
19.30-24 19x30 20.35x24 12-17 21.37-32 8-12 22.36-31 26x37 23.32x41 7-11 24.41-37 17-21 25.48-43 11-17 26.28-23 9-14 27.38-32 1-7 28.33-28 3-8 29.40-35
Wit moest vooral met 29...4-10 rekening houden. Met zijn volgende zet elimineert Misjtsjanski de vereenvoudigende mogelijkheid 30.34-30 en 31.29x40:
29...14-19(!) 30.23x14 20x9 31.28-23 21-26 32.39-33 17-22!
Zonder de geringste vrees voor 33.32-28?? 4-10! +. En op 33.43-38? zou de damzet 33...13-19! en 34...22-28 de beslissing brengen. Dus:
33.44-39 22-28! 34.33x22 18x38 35.43x32 5-10!
Vlecht de dreiging 36...10-14, 37...26-31! en 38...13-19 + in de stand. Presmans reactie lijkt volmaakt logisch maar had - achteraf bezien - misschien beter door 47-41-36 vervangen kunnen worden.
36.39-33?! 10-14! 37.33-28 12-17!
Gaat met nieuwe tactische dreigingen werken.
38.32-27?
De beslissende fout, al was dat met het blote oog nauwelijks te zien.
38...7-11!
Op weg naar veld 16. Die opmars kan wit niet stuiten met 39.27-21? wegens 39...26-31!! gevolgd door 41...13-19! met winnende doorbraak.
39.49-43 11-16!
Zie diagram 1 Er dreigt nu 40...17-21! 41.37-32 13-19! 42.24x13 9x18!! annex 43...2-7/4-10 en 44...15x31 met schijf- en partijwinst. Maar de werkelijke pointe van het zwarte spel schuilt in de combinatie die het wit onmogelijk maakt 40.43-38? te spelen (of, twee zetten terug, met 47 naar 38 op te rukken): 40...16-21!!, 41...17-21! en opnieuw 42...13-19 en 43...9x18 enz. +.
40.47-42 17-21! 41.27-22
Er is niet beter.
41...13-19!!
Variaties op een thema.
42.24x13 9x27 43.28-22 27x18 44.23x3 21-27 45.3x20 15x33
Alleen door op de 39ste zet de 'opmars' van 49 naar 40 in te zetten, had wit deze spelgang kunnen overleven. Maar in dat geval had Misjtsjanski de zaken natuurlijk weer heel anders aangepakt, misschien wel door eerst schijf 25 te geven en dan pas 42...13-19 en 43...9x27 te spelen.
46.43-38 27-31 47.38x29 31-36 48.29-24 26-31 49.37x26 36-41 50.34-29 25-30
Wit geeft het op. De super-romantische omsingelingspartij die Misjtsjanski acht jaar eerder in het kampioenschap van de Oekraïne van een zekere Boetljar won, een duel waarin het verschil-in-ontwikkeling op een gegeven moment zelfs tot 14(!!) tempi ten gunste(?) van Boetljar opliep, geef ik zonder technisch commentaar.
Boetljar-Misjtsjanski (kamp. Oekraïne 1980)
1.34-29 19-23 2.40-34 14-19 3.33-28 17-21 4.38-33 21-26 5.42-38 11-17 6.45-40 20-25 7.50-45 6-11 8.47-42 1-6 9.35-30 19-24 10.30x19 23x14 11.31-27 14-20 12.28-22 17x28 13.32x23 11-17 14.34-30 25x34 15.39x30 17-21 16.30-24 21x32 17.37x28 10-14 18.36-31 26x37 19.41x32 20-25 20.43-39 7-11 21.40-34 11-17 22.45-40 14-20 23.42-37 17-21 24.46-41 6-11 25.48-43 11-17 26.40-35 4-10 27.34-30 25x34 28.39x30 20-25 29.44-39 25x34 30.39x30 18-22 31.43-39 13-18 32.23-19 9-13 33.41-36 2-7 34.28-23 21-27 35.32x21 17x26 36.30-25 7-11 37.35-30 11-17 38.25-20 17-21
Zie diagram 2
39.30-25?! 12-17!! 40.23x12 26-31!! 41.36x9 3x41 42.12x3 21-26 43.3x21 26x17
Wit geeft het op.
1. ... 19-23
2. 40-34 14-19
3. 33-28 17-21
4. 38-33 21-26
5. 42-38 11-17
6. 45-40 20-25
7. 50-45 06-11
8. 47-42 01-06
9. 35-30 19-24
10. 30x19 23x14
11. 31-27 14-20
12. 28-22 17x28
13. 32x23 11-17
14. 34-30 25x34
15. 39x30 17-21
16. 30-24 21x32
17. 37x28 10-14
18. 36-31 26x37
19. 41x32 20-25
20. 43-39 07-11
21. 40-34 11-17
22. 45-40 14-20
23. 42-37 17-21
24. 46-41 06-11
25. 48-43 11-17
26. 40-35 04-10
27. 34-30 25x34
28. 39x30 20-25
29. 44-39 25x34
30. 39x30 18-22
31. 43-39 13-18
32. 23-19 09-13
33. 41-36 02-07
34. 28-23 21-27
35. 32x21 17x26
36. 30-25 07-11
37. 35-30 11-17
38. 25-20 17-21
39. 30-25 12-17
40. 23x12 26-31
41. 36x09 03x41
42. 12x03 21-26
43. 03x21 26x17